همه چیز درباره سیاه شدن سر استخوان ران( نکروز)

سیاه شدن سر استخوان ران( نکروز)

نکروز یا سیاه شدن بافت فرایندی است که، به دنبال قطع خونرسانی ( avascular necrosis) در بافت هدف اتفاق می افتد. این فرایند منجر به مرگ سلول ها و از بین رفتن دائمی آنها خواهد شد.

در رابطه با استخوان های بدن نیز می توان بیان داشت، سیاه شدن سر استخوان ران( نکروز)؛ ناشی از قطع خونرسانی انجام شده به این ناحیه و به دنبال آن، تخریب بافتی و از بین رفتن سلول های سر استخوان است. سلول هایی که در طی بیماری سیاه شدن سر استخوان ران دچار نکروز شده باشند، پس از مدتی ارتباط و استحکام اولیه ی خود را از دست داده و زمینه ی آسیب پذیر شدن سر فمور را فراهم می کنند.

در نتیجه امکان شکستگی و گسترش نکروز به نواحی پایین تر استخوان نیز فراهم خواهد شد. یکی از معضلات امروزه در بیماران ارتوپدی، بروز نکروز آواسکولار، حرارتی یا بروز نکروز با سایر علل پاتولوژیک در فمور،  می باشد، لذا برای درمان و مرتفع ساختن این مشکل لازم است به پزشک متخصص ارتوپد که دارای مهارت بالینی قابل قبولی باشد، مراجعه کرد.

شیراز، به عنوان یکی از بهترین قطب های پزشکی کشور دارای متخصصان متعدد در زمینه های مختلف، می باشد. از جمله این پزشکان  می توان دکتر فرید شهریور، بهترین متخصص ارتوپد در شیراز در زمینه ی انجام پروسیجر های تعویض مفصل زانو و تعویض مفصل ران، را معرفی نمود.

  • جراح استخوان، مفاصل و شکستگی ها
  • جراحی تعویض مفصل، و آسیب های ورزشی
  • جراحی آرتروسکوپی
  • ارتوکین تراپی
  • تعویض مفصل لگن
  • تزریق ژل
  • تزریق کورتون

جهت دریافت نوبت و مشاوره با شماره 09033339669 تماس بگیرید.

ما بهترین خدمات را به بیمارانمان ارائه میکنیم

سیاه شدن سر استخوان ران

نکروز و سیاه شدگی در سر استخوان فمور( ران)، می تواند در زمینه های مختلفی همچون: کاهش خونرسانی سر استخوان، نکروز حرارتی،  تروما ، مصرف بیش از حد استروئید ها، مصرف بالای الکل، مشکلات انعقادی، بیماریهای مادرزادی، دررفتگی استخوان فمور و سایر علل پاتولوژیک، رخ داده باشد.

در نکروز ناشی از کاهش خونرسانی؛ مشخصا علت ایجاد اختلال به وجود پاتولوژی در سیستم عروقی تغذیه کننده ی سر استخوان فمور( ران) مرتبط می باشد. البته شایع ترین علت مطرح شده برای کاهش خونرسانی سر استخوان فمور، وارد شدن انواع تروما به این استخوان، می باشد.

در حالی که در رابطه با نکروز سر استخوان فمور( ران) به دنبال حرارت، پاتولوژی اولیه ناشی از شکستگی های استخوانی بوده و به دنبال انجام اقدام درمانی برای رفع شکستگی، نکروز حرارتی رخ خواهد داد.

سایرمطالب:  جراحی بازسازی رباط صلیبی خلفی در شیراز

در شکستگی های متعدد، امکان ترمیم و بازسازی استخوان مستلزم قرارگیری قطعات شکسته شده ی استخوانی در کنار یکدیگر می باشد؛ به گونه ای که ارتباط مناسبی بین آنها برقرار شده و فرایند استئوکلاست و استئوبلاستها( سلول های شرکت کننده در تولید و بازجذب استخوان) مجددا از سر گرفته شود.

تغییرات سر استخوان فمور

جهت فراهم شدن این مهم، گاهی از وسایل نگهدارنده( فیکساتور های استخوانی همچون انواع پلاتین و پیچ و مهره های آنها) استفاده خواهد شد.

قرار دادن این وسایل در استخوان، نیاز به استفاده از دریل دارد و فعالیت این وسیله باعث تولید حرارت به نسبت بالایی در استخوان آسیب دیده می شود. در صورتی که در طی انجام فرایند دریل کاری، قادر به کنترل حرارت تولید شده در استخوان نباشید، امکان بروز آسیب و نکروز استخوانی ناشی از حرارت بالا، وجود خواهد داشت.

سایرمطالب:  تعویض مفصل لگن شیراز

همچنین در برخی موارد، با انجام دریل کاری و قرار دادن پلاتین، خونریزی هایی از محل انجام پروسیجر اتفاق خواهد افتاد که می توانند در پیشگیری از بروز نکروز آواسکولار سر فمور موثر واقع شوند

. در برخی از مطالعات انجام گرفته بر روی بیمارانی که دارای پیچ های فیکس شده در پروگزیمال( نزدیک به گردن) استخوان فمور بوده اند( در محل گردن فمور) مشخص شد؛ در بیمارانی که فاقد خونریزی در پیچ های پروگزیمال در نزدیکی گردن فمور بوده اند، به میزان بسیار کمتری نکروز آواسکولار در سر فمور اتفاق افتاده است.

تخریب غضروف مفصلی
تخریب غضروف مفصلی

سیاه شدن سر استخوان ران یا نکروز چیست

سیاه شدن سر استخوان فمور به دنبال عدم خونرسانی کافی به این ناحیه را تحت عنوان” استئونکروز” نیز، می شناسیم. به طور میانگین، هر ساله بین 10000 تا 20000 موارد جدید ابتلا به استئونکروز سر فمور در ایالات متحده ی آمریکا گزارش می شود.

سایرمطالب: معرفی بهترین دکتر جراح رباط صلیبی در شیراز

در اثر ایجاد نکروز، ترک های ریزی در بافت سر استخوان فمور رخ داده و کم کم استخوان این ناحیه دچار شکستگی و تخریب خواهد شد. در زمینه ی معرفی علل منجر شونده به کاهش خونرسانی سر فمور می توان به بروز تروما و ایجاد آسیب عروق خونرسان به سر فمور، استفاده بیش از حد از الکل، مصرف داروهای استروئیدی که با دوز بالا و در مدت زمان طولانی مورد استفاده قرار گرفته باشند، اشاره کرد.

این اختلال می تواند در سنین مختلف بروز پیدا کرده باشد؛ ولی به طور کلی در سنین 30 تا 60 سال از فراوانی بیشتری برخوردار است. بروز این اختلال می تواند مشکلات بسیار زیادی را در دراز مدت برای فرد مبتلا، ایجاد کند و باعث بروز ناتوانی در فرد شود.

پیشرفت تخریب غضروفی و مفصل

 

آناتومی سیاه شدن سر استخوان ران

در خونرسانی انجام شده به استخوان ران، برخی شاخه های خاص مسئولیت تغذیه ی سر استخوان را بر عهده دارند. این شاخه ها را تحت عنوان شاخه های لترال و مدیال profunda femoris می شناسیم.

این شاخه ها در واقع از شریان فمورال عمقی جدا شده و پس از رسیدن به دور استخوان فمور به هم متصل شده( آناستوموز عروقی) حلقه های عروقی تشکیل می دهند. از این حلقه ها، شاخه های ریز خونرسان سر فمور تامین خواهند شد. همچنین از طریق لیگامان ترس( متصل کننده ی سر فمور به حفره ی استابولوم در لگن)، شاخه ای تحت عنوان شریان فائونال، در خونرسانی سر فمور شرکت خواهد کرد. البته این شریان و نقش آن در خونرسانی فمور، بیشتر در کودکان مطرح است.

سایرمطالب: معرفی متخصص تعویض مفصل شانه شیراز

آناستوموزهای مهم شریانی که منجر به تشکیل حلقه های عروقی و جدا شدن ریز شاخه های خونرسان سر فمور می شوند، شامل:

آناستوموز صلیبی( بین شریان گلوتئال تحتانی و پروفوندا مدیال در نزدیکی گردن فمور) و آناستوموز تروکانتریک( بین شریان گلوتئال فوقانی با شاخه های داخلی و جانبی پروفوندا)، می باشند.

شریان های گلوتئال از شریان هیپوگاستریک منشا می گیرند، که شاخه ای از شریان ایلیاک داخلی است. بنابراین، در صورت بروز تروما و آسیب عروقی در هر یک از مسیرهای شریانی ذکر شده، خونرسانی سر فمور مختل شده و امکان بروز استئونکروز آواسکولار( AVN )، وجود دارد. حفره ی استابولوم که محل قرار گیری سر فمور و تشکیل مفصل ران است نیز، توسط شاخه های شریانی پوبلیتئال و استابولار، خونرسانی می شود.

به طور کلی، خونرسانی سر فمور در نواحی جانبی محدودیت دارد و در صورت بروز هرگونه اختلال، فرایند مرگ و تخریب سلول های تولید کننده ی استخوان( استئوسیت ها) به سرعت رخ داده و در نهایت سر استخوان ران دچار آسیب در سطح مفصلی و آرتروز دژنراتیو( تخریب کننده)، خواهد شد.

خونرسانی فمور

علت سیاه شدن سر استخوان ران و مفصل لگن

علل مختلفی می توانند باعث بروز آسیب و نکروز در سر استخوان فمور شوند. از جمله علل شایع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دررفتگی:

یکی از علل بسیار شایع در بروز نکروز سر فمور، دررفتگی سر استخوان فمور از حفره ی استابولوم می باشد. در بروز تروماهای منجر شونده به دررفتگی، خونرسانی سر فمور مختل شده و استئونکروز آواسکولار (AVN)، به راحتی رخ خواهد داد. این اختلال در 10 تا 25 در صد مواردی که دچار دررفتگی شده اند، رخ می دهد.

استروئید:

مصرف مزمن و طولانی مدت استروئید ها می تواند عامل بروز بیش از 80 درصد استئونکروز های سر فمور باشد. در واقع، استئونکروز ایجاد شده به دنبال مصرف مزمن استروئید، دومین حالت شایع بروز استئونکروز بعد از تروما، است. البته پاتوفیزیولوژی این اختلال به خوبی مشخص نشده است، ولی احتمال داده می شود استروئید ها، با افزایش مواردی همچون: میزان چربی داخل استخوانی، اختلال عملکرد اندوتلیوم عروقی، افزایش ریسک آمبولی چربی و افزایش ناهنجاری های ایجاد شده در سلول های زایای مغز استخوان، باعث بروز نکروز و ایسکمی در سر فمور، خواهند شد.

سایرمطالب: معرفی متخصص زانو در شیراز

الکل:

مصرف مزمن و بالای الکل می تواند باعث ایجاد انسداد عروقی، افزایش فشار داخل استخوان، کاهش خونرسانی، هیپرتروفی در سلول های چربی موجود در مغز استخوان و مختل سازی سطح نرمال لیپیدهای سرم شده؛ در نتیجه خونرسانی سر فمور را مختل کند.

آنمی سلول داسی شکل:

کم خونی داسی شکل، به صورت مشاهده ی گلبول های قرمز دارای شکل غیر طبیعی و داس مانند در خون، تعریف می شود. این گلبول ها می توانند در عروق رسوب کرده و باعث اختلال در روند پرفیوژن بافتی شوند. در بیماران مبتلا به این اختلال، بروز ایسکمی و انفارکتوس استخوانی به خصوص در سر استخوان فمور شیوع بالایی دارد.

خود ایمنی:

برخی اختلالات خود ایمنی همچون: SLE( لوپوس اریتماتوز سیستمیک) نیز می توانند در بروز استئونکروز سر فمور موثر باشند.

نکروز عروقی ایدیوپاتیک:

این اختلال بیش از همه در کودکان ایجاد شده و باعث نکروز فمور در آنها خواهد شد.

اختلال خود ایمنی:

بیماری هایی همچون لوپوس، می توانند در ایجاد استئونکروز سر فمور موثر باشند.

مکانیسم و فرایند سیاه شدن سر استخوان ران

مکانیسم ایجاد این بیماری، با توجه به عامل پاتولوژیک ایجاد کننده ی اختلال، تقریبا مشابه است. در تمام اختلالات منجر شونده به کاهش خونرسانی سر فمور، مکانیسم سیاه شدن سر استخوان ناشی از مرگ سلول های استئوسیت، به دنبال عدم تامین اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز سلول ها می باشد.

در این اختلال، یک استخوان واکنشی روی لبه های سلولی مرده ی استخوانی تولید می شود که باعث ایجاد یک حاشیه ی اسکلروتیک در برابر یک بافت ملتهب، فیبروتیک، تحلیل رفته و پرخون، خواهد شد.  همینطور در آنمی، مصرف الکل، مصرف استروئید و سایر علل مطرح شده، نهایتا خونرسانی سر فمور مختل می شود و این عامل باعث بروز اختلال و سیاه شدن سر استخوان می شود.

در حالت طبیعی ؛ با بروز نکروز، بدن استخوان نکروز شده را بازجذب کرده و به جای آن یک استخوان ضعیف و شکننده تولید می کند. سپس این استخوان را در مراحل بعدی، تقویت نموده و جایگزین استخوان ضعیف خواهد کرد. در طی آسیب عروقی، این مکانیسم رخ نمی دهد و استخوان نکروز شده تخریب خواهد شد.

بیماری سیاه شدن سراستخوان ران

علائم بیماری سیاه شدن سر استخوان ران

شناسایی و تشخیص هرچه سریع تر این اختلال می تواند از بروز عوارض بعدی ناشی از استئونکروز، پیشگیری به عمل آورد. البته علائم سیاه شدن سر استخوان ران، با برخی بیماری های دیگر همچون: پوکی استخوان گذار(BMES)، شکستگی های جزئی گردن فمور در افراد مسن، همپوشانی دارد. از جمله علائم پاتولوژیک مرتبط با نکروز سر فمور می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • علامت هلال. کاهش بازتاب انجام شده در طی بررسی های رادیولوژیکی می تواند نشان دهنده ی نکروز سر استخوان فمور باشد. این علائم نشان دهنده ی ایجاد خوردگی در زیر سطح مفصلی می باشد.
  • علامت دونات. این علامت ناشی از جذب شدن ماده ی technetium 99m در استخوان می باشد.
  • درد مداوم مفصلی. در صورتی که دچار درد شدید مفصل شده باشید که با مصرف مسکن تسکین ندارد، و در حالت استراحت نیز درد شما تداوم دارد، لازم است جهت بررسی استئونکروز به متخصص ارتوپد مراجعه نمایید.
  • احساس درد مداوم کشاله ران، باسن و لگن

روش ‌های درمان سیاه شدن سر استخوان ران

امروزه روش‌های درمان زیادی برای سیاه شدن سر استخوان ران در سراسر جهان استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل تکنیک‌های مختلف جراحی و همچنین دارودرمانی است. اگرچه که می‌توان با استفاده از دارو، درد و کبودی را کاهش داد، اما دارودرمانی یک پروسه زمان‌بر و طولانی است. به همین خاطر، اغلب پزشکان، روش‌های مختلف جراحی را برای درمان این عارضه، پیشنهاد می‌کنند.

انواع روش‌های جراحی برای درمان سیاه شدن سر استخوان ران

  • ایجاد تونل استخوانی A در فمور
  • گرافت استخوان فمور
  • استئوتومی یا دفرمیشن استخوان فمور
  • تعویض کامل مفصل هیپ

ایجاد تونل استخوانی A در فمور

یکی از روش‌های درمان سیاه شدن سر استخوان ران، ایجاد تونل درون استخوان فمور می‌باشد. برای این کار، جراح، یک حفره مرکزی بزرگ یا چند حفره ریز درون استخوان ران ایجاد می‌کند. هدف از این کار، کاهش فشار موجود روی فمور و همچنین ایجاد فضای خالی برای حضور شبکه مویرگی جدید است. با حضور شبکه مویرگی جدید، خونرسانی به فمور مجددا انجام می‌شود و کبودی و درد پس از مدتی برطرف می‌گردد.

گرافت استخوان فمور

گرافت استخوان فمور، همان روش پیوند استخوان است. برای این کار، جراح یک برش نازک از بافت استخوانی نازک نی، جدا کرده و آن را به سر استخوان ران، پیوند می‌کند. در اثر این پیوند، بافت جدید در محل سر استخوان ران، به حیات خود ادامه می‌دهد و با گذشت زمان، درد و کبودی بیمار رفته رفته از بین می‌رود.

استئوتومی یا دفرمیشن استخوان فمور

استئوتومی یکی از روش‌های جالب توجه برای درمان سیاه شدن سر استخوان ران می‌باشد. این درمان به اندازه سایر روش‌ها، رایج نیست اما برای برخی از بیماران توصیه می‌شود. استئوتومی یا دفرمیشن استخوان فمور، عبارت است از برداشتن و حذف بخشی از این استخوان. با این کار، بافت مرده، از محل حذف می‌گردد و دیگر مفصل هیپ ناچار به تحمل وزن آن نمی‌باشد.

تعویض کامل مفصل هیپ

بیمارانی که علائم سیاه شدن سر استخوان ران در آنها شدید باشد و در مرحله‌ی بیماری پیشرفته باشند، احتمالا نیاز به تعویض مفصل دارند. در این افراد، مفصل هیپ یا همان لگن به طور کامل تعویض می‌گردد. با این کار، مفصل گوی و کاسه‌‌ی لگن به همراه قسمت سر استخوان ران، با مفصل و استخوان مصنوعی تعویض می‌شود.

بهترین درمان برای سیاه شدن سر استخوان ران کدام است؟

به طور کلی نمی‌توان یکی از روش‌های بالا را به عنوان بهترین درمان برای سیاه شدن سر استخوان ران انتخاب کرد. چرا که بهترین روش برای هر بیمار با توجه به وضعیت بیماری او تعریف می‌شود. عوامل تاثیرگذار در انتخاب روش درمان عبارتند از:

  • سن بیمار
  • وضعیت بدنی کلی بیمار
  • میزان پیشرفت بیماری
  • سابقه درمان‌های دارویی

معمولا پزشکان در مرحله اول، سراغ جراحی نمی‌روند و درمان را با پروسه‌های زیر شروع می‌کنند:

  • فیزیوتراپی
  • کاهش تدریجی وزن
  • ترک الکل
  • ترک سیگار و دخانیات
  • قطع داروهای استروئیدی
  • استفاده از مسکن برای کنترل درد
  • درمان دارویی هدفمند برای جلوگیری از پیشرفت بیماری

بهترین نتیجه در درمان سیاه شدن سر استخوان ران، زمانی حاصل می‌شود که بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود. به همین خاطر، آگاهی از علائم، اهمیت زیادی دارد.

عوارض سیاه شدن سر استخوان ران

سیاه شدن سر استخوان ران، در صورتی که به موقع درمان نشود، منجر به دردهای مزمن می‌شود. از جمله عوارض این بیماری در بلند مدت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • آرتروز و درد مزمن و طولانی مدت
  • دفرمه شدن استخوان ران و کوتاه شدن آن
  • کشیدگی و کوتاه شدن ماهیچه‌های پا
  • محدود شدن شدید دامنه حرکتی مفصل لگن
  • وارد شدن آسیب‌های جانبی به ستون مهره‌ها و گردن

پیشگیری بهتر از درمان

بروز علائم سیاه شدن سر استخوان ران در بیمارانی که مشکلات ژنتیکی دارند و آنهایی که دچار آسیب در ناحیه لگن هستند، تا حد زیادی اجتناب‌ناپذیر است. اما افرادی که مشکل زمینه‌ای خاصی ندارند با داشتن لایف استایل مناسب می‌توانند تا حد زیادی در برابر این عارضه مصون بمانند. از جمله موارد مهم برای خود مراقبتی می‌توان به داشتن تغذیه مناسب، رعایت تناسب اندام، رعایت پوسچر صحیح هنگام نشستن، خوابیدن و فعالیت بدنی و همچنین اجتناب از مصرف الکل و سیگار اشاره کرد.

علاوه بر این موارد، پزشکان ورزش منظم را برای پیشگیری از سیاه شدن سر استخوان ران و عارضه‌های مشابه پیشنهاد می‌کنند. چرا که ورزش با بهبود خونرسانی به بافت‌های مختلف بدن از آسیب بافتی و نکروز جلوگیری می‌کند.

1 دیدگاه

  • محمدرضا, 2023-03-11 @ 23:52 پاسخ

    عالی بود کاملا راهنمایی شدم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *